عقرب فروشی خوزستان

در سال 1375 هنگام نقشه برداري و مسيريابي براي يكي از مسابقات رالي بين المللي فكر عبور از ريگ جن در من پيدا شد و به دنبال آن در اولين ملاقاتي كه با آقاي ميران زاده مسئول وقت پارك ملي كوير داشتم و پاسخ ايشان به پاره اي از ابهامات ذهني پيرامون منطقه با شدت بيشتري مسئله را دنبال كردم

در سال 1375 هنگام نقشه برداري و مسيريابي براي يكي از مسابقات رالي بين المللي فكر عبور از ريگ جن در من پيدا شد و به دنبال آن در اولين ملاقاتي كه با آقاي ميران زاده مسئول وقت پارك ملي كوير داشتم و پاسخ ايشان به پاره اي از ابهامات ذهني پيرامون منطقه با شدت بيشتري مسئله را دنبال كردم و تاآنجائي كه به خاطر دارم ايشان گفتند كه بايد در اين سفر تداركات مناسب داشته باشيد و حتي اگر با 3 دستگاه جيپ به آنجا مي رويد بايدآمادگي را داشته باشيد. يك جيپ را در صحرا بگذاريد به دنبال مجموعه تحقيقات درباره منطقه و پي گيري سفرهاي آقاي دكتر الفونس گابريل دردهه 20 قرن بيستم و مطالعه خاطرات وي و پي گيري هاي آقاي ميران زاده كه بدون شك از موفقترين اشخاص در نفوذ به ريگ جن بوده اند توانستيم اطلاعات جالبي را بدست آوريم .

از سال 80 با توجه به تشكيل كميته اتومبيلهاي دو ديفرانسيل در فدارسيون موتور سواري و اتومبيل راني و به دنبال آن ادغام كميته توريسم با كميته اتومبيل هاي دو ديفرانسيل و پذيرش مسئوليت دو كميته در يك نهاد واحد از جانب من ابتدا اقدام به فرا خوان عمومي و جمع آوري كليه علاقمندان به اين خودروها كردم تا از تجربيات ارزنده اين اعضا در برگزاري تورهاي مختلف و مسابقات رالي و تپه نوردي استفاده كنيم و سپس با بررسي بيشتر از شرايط ويژه مناطق مشرف به ريگ جن و اولين بار از طرف كميته اتومبيلهاي دو ديفرانسيل يكي از گروههاي اعزامي به سرپرستي آقاي حميد بريري و همراهي آقاي ميران زاده حدود 70 كيلومتر از منطقه ملك آباد در سال 80 به قسمت شمال غربي ريگ نفوذ کردند كه به دليل شرايط جوي نامناسب و امكانهاي محدود گروه حركت معوق ماند .

در سال 81 باز هم آقاي ميران زاده به عنوان راهنما و كارشناس منطقه به دعوت آقاي علي پارسا كه از جمله شيفتگان منطقه ريگ هستند حركت ديگري را آغاز كرديم كه پس از طي مسافت مورد شناسايي آقاي ميران زاده حركت متوقف شد و آقاي پارسا با استفاده از هواپيما و شتر از مناطق جندق و جنوب شناسايي خوبي را انجام داده و پس از آن با اعلام مجموعه تجربيات ارزشمند خود در سايت ويژه منطقه ريگ جن اين منطقه را تبديل به يك منطقه جذاب بين المللي كردند .

طي بررسي هاي انجام شده و تجربه هاي بدست آمده براي برنامه ريزي يك حركت مطمئن به نتايج زير رسيديم :

ـ حركت براي عبور از اين منطقه بايد حركت تيمي و حرفه اي باشد .

ـ بهترين وسيله براي عبور ‌، جيپ هاي سبك وزن از يك مدل است .

ـ بايد از كليه امكانهاي نرم افزاري مثل نقشه هاي دقيق و پيدا كردن مناطق عبور از روي نقشه ها و پياده كردن اين نقاط بر روي GPS و مطابقت بر روي مناطق حريم منطقه براي اندازه گيري ميزان دقت نقشه هاي مختلف هوايي و زميني استفاده كرد .

( متاسفانه در نقشه هاي جامع تهيه شده بوسيله سازمان نقشه برداري ايران هيچ اطلاعاتي از منطقه ريگ وجود ندارد)

ـ بررسي تداركات لازم براي سفر به منطقه حداقل براي مدت 10 روز مثل غذا‌، آب ، بنزين و وسايل فني ماشينها و غيره .



با بررسيهايي كه به عمل آمد 15 شهريور تا 25 مهر 81 فصل مناسب تشخيص داده شد و از آنجايي كه عبور از قسمت شمال شرقي پارك كوير ( جاده سنگ فرش و ملك آباد ) نياز به مجوز سازمان محيط زيست داشت زيرا از سال 81 اين منطقه در اختيار محيط زيست سمنان قرار گرفت و با كمال تاسف تمام ماههاي مرداد و شهريور و مهر سال 81 وقت گروه صرف نامه نگاري با محيط زيست استان سمنان و محيط زيست استان تهران سپري شد و با توجه به بارشهاي پائيزي زود هنگام در سال 81 حركت انجام نشد و به سال بعد موكول شد .

در سال 82 مجددا‌ً جهت كسب مجوز از سازمان محيط زيست استان سمنان مكاتبه هايي انجام شد و براي دومين سال مسئولين محيط زيست استان سمنان عدم موافقت خود را براي اين گروه از منطقه پارك ملي اعلام كردند. با توجه به پيش بيني گروه از عدم همكاري محيط زيست با شناسايي هايي كه بسيار ارزشمند بود و توسط آقاي ميران زاده و پارسا در سال 81 انجام شده بود حركت گروه از منطقه جندق جهت نفوذ به ريگ در نظر گرفته شد .

جالب است بدانيد كه خط مستقيم از جندق تا تهران در روي GPS حدود 170 كيلومتر است و در اين راه با توجه به نقاط ثبت شده بر روي دستگاه GPS آقاي پارسا تصميم گرفتيم كه در نيمه دوم مهر ماه حركت خود را آغاز كنيم و دو هفته قبل از حركت در جلسه اي كه با حضور اعضاي موثر گروه تشكيل داديم و آقاي پارسا نيز شركت داشت از ايشان دعوت كرديم كه همراه گروه باشد ولي آقاي پارسا به دليل يك مسافرت غير منتظره از همراهي ما عذر خواهي كردند.

به دنبال ايشان آقاي ميران زاده نيز به دليل مسئوليتي كه در پارك ملي خجير و سرخه حصار به ايشان محول شد‌، نتوانستند گروه را همراهي كنند.

به هر حال تصميم گرفته شد پنج اتومبيل جيپ ميول به همراه يك دستگاه وانت دو ديفرانسيل جهت حمل تداركات مورد نياز گروه به منطقه جندق اعزام شوند. طي جلسات متعددي تقسيم كار صورت گرفت و بايد بگويم با توجه به تجربه در دوراني كه برگزاري مسابقات رالي را به عهده داشتم و تجربياتي كه در طي سالها همكاري با فدراسيون همچنين شركت در مسابقات رالي داشتم در اين جلسات تقسيم كار خوبي انجام شد و مسئله قابليتهاي رانندگي اعضاي تيم و آمادگي اتومبيلها در نظر گرفته شد .

آقاي حميد بريري مسئوليت انتخاب داوطلبان و در عين حال آماده سازي خودروها را به عهده گرفت و آقاي نصرت لو با توجه به تجربه هاي ارزشمندشان در زمينه مسائل توريستي برآورد تداركات مورد نياز سفر و اعلام ليست تمامي اعضاي داوطلب حضور در حر كت ، آقاي مسعود پور كرامتي و ياشار عباس نژاد مسئوليت تهيه نقشه و امكانهاي نرم افزاري براي انتخاب مسيرهاي احتمالي و ايجاد نقاط مطمئن بر روي دستگاههاي GPS براي سرعت كار و آقايان سعيد شفيع زاده و كاوس علي اكبري و جمال بي ربايي مسئوليت تداركات غذا و ساير لوازم مورد نياز را به عهده گرفتند كه بايد گفت كار به خوبي انجام شد كه براي حدود دو هفته غذا‌، آب و امكانات فراهم كرده بودند و آقاي رضا ابراهيميان و آقاي حميد ساغرچي مسئوليت تداركات پشتيباني را با يك دستگاه دوج وانت و حمل دويست ليتر بنزين يدك و نزديك 180 ليتر آب و لوازم يدكي خودروها را كه همگي جيپ ميول بودند نقش ارزنده اي را در موفقيت اين سفر ايفا كردند .

دو تن ديگر نيز آقاي بابك هروي و آقاي محمد رضوي در اين سفر شركت داشتند.

در اين سفر همچنين يكي ديگر از اعضاي موثر كميته دو ديفرانسيل كه نقش مهمي را در دادن روحيه به اعضاي گروه به خصوص هنگاميكه همه ماشينها در گل تپيدند داشت يك ميهمان خارجي به نام جف تراورس بود،‌ آقاي احسان نادري نيز عكاسي گروه را انجام دادند .

به هر حال با تقسيم كار صورت گرفته حركت گروه از روز 30 مهر روز چهارشنبه آغاز شد. پيش بيني مي كرديم كه پس از دو روز به منطقه جندق برسيم كه همينطور شد و روز پنج شنبه شب با اهالي خوب جندق از جمله يكي



از افراد بلد منطقه با تجربيات بسيار ارزشمند به نام آقاي حسن نيكوكار تماس گرفتيم و صبح روز جمعه حركت

از غربي ترين نقطه شهر جندق به سمت ريگ آغاز شد .

در ابتداي حركت پس از طي راههاي پر پيچ و خم از ميان كوههاي غربي جندق وارد يك رودخانه خشك شديم كه نزديك 15 كيلومتر از حريم ريگ را به قلب منطقه هدايت كرد. با توجه به دقت نقشه ها و نقاط مطمئن GPS كه پيش بيني هاي ما را قوت مي بخشيد براي عبور از قسمت كم ريگ 30 درجه به سمت جنوب غربي حركت كرديم تا از قسمت جنوب ارتفاعات بلند كوههاي ماسه اي و از كوتاهترين راه مسير خود را به غرب ريگ برسانيم. پس از حدود 50 كيلومتر از منطقه جندق به منطقه اي خشك و ناهموار بين كوههاي ماسه اي رسيديم و با گذشت از جنوبي ترين ارتفاعات به منطقه بسيار صاف با تپه هاي كوچك رسيديم كه در ظاهر عبور از آنها آسان به نظر مي رسيد ولي با كم شدن ارتفاع منطقه از سطح دريا حدود 710 متر نواحي باتلاقي شروع شد و با اين ارتفاع دستگاه GPS تنها راهنماي ما براي پيدا كردن مناطق خشك بود و پس از طي مسافتي كوتاه به اين نتيجه رسيديم كه اصرار بيش از حد براي عبور از مناطق جنوبي فايده اي نداشته و بايد نقشه بعدي را به كار گرفت يعني به سمت شمال غربي ريگ حركت كنيم و در اين مرحله به جهت جلوگيري از اتلاف يبش از حد بنزين تعداد دو دستگاه اتومبيل پيشتاز جهت شناسايي مسير با يك دستگاه موبايل ماهواره اي و بقيه اعضا با اقامت در نقطه اي مطمئن منتظر اعلام پيدا شدن راه از طرف گروه پيشتاز شدند. البته برخي اوقات به دليل عدم هماهنگي دو دستگاه تلفن ماهواره اي گروه پيشتاز مجبور مي شدند با كمك علائم الباقي گروه را مطلع كنند و حتي در يك مورد ياشار جهت اعلام شناسايي مسير مناسب به جهت صرفه جويي در بنزين نزديك به 4 كيلومتر در منطقه براي بررسي مسير صحيح و خبر به گروه دوم پياده مسير را طي كرد. با گذشت اولين روز و فرا رسيدن شب اولين شب اقامت ما در ريگ بر روي يكي از تپه هاي ماسه اي در نظر گرفته شد و اعضاي گروه پس از استراحتي كوتاه به منظور تصميم گيري در ادامه حركت جلسه اي برگزار كردند كه پس از بحثهاي متناوب با توجه به اينكه ممكن بود برخي از اعضاي گروه تمايل به بازگشت به جندق را داشته باشند سه پيشنهاد به راي گذاشته شد .

بازگشت كليه اعضاي تيم به جندق يا تقسيم تيم به دو گروه ‌، يك گروه با يك گالن بنزين يدك به جندق بازگردند و گروه علاقمند به ادامه حركت با باقي تداركات به سفر ادامه دهند و يا ادامه حركت به شكل روز اول يعني دو خودرو پيشتاز صبح زود براي پيدا كردن مسير مناسب به حركت ادامه دهند و در صورت مناسب بودن مسير گروه دوم را مطلع كنند كه پيشنهاد سوم با اكثريت آرا مورد قبول واقع شد .

ساعت 6 صبح گروه پيشتاز با سر پرستي خودم و آقاي حميد بريري و پسرم ياشار در يك خودرو و آقاي سعدي شفيع زاده و كاوس علي اكبري و جمال بي ريايي در خودروي دوم حركت كرديم. آنچه براي ما مهم بود حذف مسيرهاي مارپيچي روز قبل براي صرفه جويي در مصرف بنزين بود كه نزديك به 290 ليتر باقي مانده بود. همچنين نزديك شدن به نقاط بدست آمده گروههايي قبلي اعزامي از طرف پارك ملي كوير و استفاده از مناطق خشك و مطمئن حاشيه كوههاي ماسه اي و ثبت نقاط مطمئن بر روي II.GPS پس از گذشت از آخرين كوههاي ماسه اي كه ارتفاع آنها 2300 متر از سطح دريا بود به شمالي ترين نقطه ريگ رسيديم و از اين نقطه بود كه با استفاده از نقاط بدست آمده از ناحيه ارتفاعات پارك ملي كوير و كوه گوگرد وضعيت منطقه اي خود را با GPS روشن كرديم نزديك به 40 كيلومتر تا كوه گوگرد و 58 كيلومتر تا ارتفاعات پارك ملي كوير و ملك آباد فاصله داشتيم. كوه دماوند نيز رويت شد با استفاده از تلفن ماهواره اي با آقاي ميران زاده تماس گرفتيم و ايشان از اينكه گروه موفق به عبور از منطقه شده بود خوشحالي كردند. با توجه به توصيه ايشان جهت ورود به پارك ملي و انتخاب منطقه اي مطمئن براي نجات از باتلاقهاي حريم ريگ در يك تماس تلفني با اعضاي گروه دوم برنامه ادامه حركت به آنان اعلام شد و اين گروه پس از سه ساعت به گروه پيشتاز ملحق شدند و حركت آغاز شد ولي در نزديكي ساعت 5 هنگام رسيدن به اولين منطقه باتلاقي متاسفانه به دليل سنگيني دو دستگاه خودرو در حاشيه يكي از باتلاقها به گل نشستند. همكاري ساير اعضاي گروه براي بيرون آوردن آنها سبب شد در مدت بسيار



كوتاهي همه خودروها به طور كامل در باتلاق فرو روند با توجه به تاريك شدن هوا و خستگي بيش از حد گروه مجبور به اقامت در حاشيه همان منطقه شديم.

ساعت 7 صبح كار امداد رساني به خودروها را شروع كرديم و با درآوردن يك دستگاه خودرو و به دنبال آن بيرون آوردن ساير جيپ ها بوسيله وينچ و تعمير و تعويض گاردان يكي از جبيپ ها گير كرده توسط آقاي بريري كليه خودروها جهت بيرون كشيدن وانت دوج بسيج شدند. كه تعمير و بيرون كشيدن اين خودروها به طور كامل يك روز ما را گرفت و با تاريك شدن هوا شب را در همان حاشيه مانديم و تنها كار ما به غير از بيرون كشيدن خودروها انتخاب مسير حركت صحيح براي جلوگيري از تكرار تجربه به اين روز ما بود كه بوسيله گروه پيشتاز انجام شد .

روز بعد با توجه به شناسايي روز قبل و انتخاب مسير مناسب خوشبختانه با طي مسافتي نزديك به 5 كيلومتر به علائم شناسايي مسير كه بوسيله آقاي ميران زاده در سالهاي قبل گذاشته بودند‌، رسيديم. ديدن اين علائم كه عبارت از ميله هايي كه در زمين فرو رفته بودند قوت قلبي به گروه داد و همگي خوشحال شدند .

زيرا پس از چهار روز اولين علائم عبور انسان در منطقه را ديديم و به ادامه حركت اميدوار شديم .

با گذشت از رودخانه خشك نخجير و نزديك شدن به ارتفاعات پارك ملي كوير و ملك آباد كم كم مشكل جديدي براي گروه بوجود آمد و آن چيزي نبود جز تمام شدن ذخيره بنزين ‌. با اين مسئله كه مي دانستيم در ملك آباد نمي توان بنزين به ميزان كافي تهيه كرد با استمداد از آقاي حسين خداپرست دبير فدراسيون و مدير بخش اتومبيل راني كه از جمله مشوقين گروه ما بودند ايشان طي نامه نگاري با مسئولان محيط زيست استان سمنان براي مجوز كسب ورود به پارك ملي و به موازات آن بسيج امكانهاي محلي از ورامين اقدام كرده و متاسفانه با توجه به مجموعه مشكلات ورود خودروي وانت حامل بنزين به پارك ملي مجبور شديم يك شب ديگر نيز در منطقه و يژه محيط باني ملك آباد بمانيم و روز بعد قبل از ظهر با اعزام وانت به منطقه از طرف اهالي خوب ورامين به سمت ورامين و سپس تهران حركت كرديم و در ساعات پاياني روز 6 آبان تور جذاب 1235 كيلومتري به پايان رسيد .

از جمله دستاوردهاي اين سفر مي توان به موارد زير اشاره كرد :

1 ـ رفع توهم ها و خرافات درباره منطقه ريگ جن .

2 ـ شناخت مسائل زيست محيطي منطقه در جهت همياري سازمان محيط زيست .

3 ـ گامي براي شناسايي اوليه و مقدماتي از مسائل اقليمي منطقه و عوارض طبيعي كه اهميت بسيار زيادي جهت محققين كويري دارد .

4 ـ برنامه ريزي جهت رفع ابهامهاي موجود براي تكميل نقشه جامع ايران كه شايد در حركتهاي بعدي بتوانيم از اين حالت بي اطلاعي محض آن محدوده را خارج كنيم.

5 ـ پيدا كردن رد پاي حيات وحش فراري از نقاط نا امن حاشيه پارك كوير و پناه بردن به مناطقي كه تا ابد پاي هيچ انساني به آنجا باز نخواهد شد .

6 ـ ايجاد يك سايت فراگير با مجموعه اطلاعات بدست آمده از منطقه



و از ابتدا برنامه ريزي بر روي اين حركت در چهارچوب پروژه تحقيقات علمي پيرامون منطقه بوده است،‌ برنامه آينده پروژه ريگ جن ايجاد شرايط مناسب جهت عبور مطمئن همگاني جهت علاقمندان محيط زيست و گردشگري و محققين و كارشناسان ذيربط بوده و به همين منظور ارتباطات بسيار خوبي با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري‌، محيط زيست ‌، سازمان نقشه برداري كل كشور گرفته شده و طي جلسات ماههاي گذشته با رهنمود مسئولين محترم سازمانهاي فوق اين حركت بطور هماهنگ با كمك و همياري يك N.G.O فعال در



امور مربوطه در دستور كار قرار گرفته و از نظر تجهيزات رهيابي و نقشه خواني نيز دو دستگاه GPS با قابليت هاي مورد نياز اين پروژه سفارش داده شده كه اين سفارشات با توجه به ضعف هاي سيستم هاي موجود در بازار ايران كه فاقد دقت و كارآيي لازم هستند‌، بصورت ويژه در نظر گرفته شده است لازم به ذكر است كه در تاريخ 18 مهر ماه سال 83 يك گروه از طرف فدراسيون جهت عبور از ريگ جن بطرف منطقه حركت كرده اند كه از نتايج سفر آنها هنوز اطلاعي در دست نيست .

ضمن آرزوي موفقيت براي گروههاي مختلف اعزامي به منطقه اميد است كه مجموعه اقدامات تحقيقاتي و علمي پيرامون شناسايي منطقه كه به دور از ماجراجويي صورت مي گيرد‌، به ابهامات موجود پيرامون اين منطقه ويژه پايان داده و طي سالهاي آينده با تهيه مختصات كامل و مستندات از نقشه منطقه بتوانيم مسيرهاي متنوع عبور از ريگ جن را تهيه نمائيم ‌، خصوصاً‌ كه يكي از مسيرهاي فوق العاده مهم جاده ابريشم در اطراف اين منطقه قرار گرفته و چندين قرن نا شناخته باقي مانده است .